Saramago, José (José de Sousa Saramago) (1922–2010) 1998 Művek   hu pt

Életrajz

José Saramago (Azinhaga, 16 november 1922) is een van de belangrijkste Portugese hedendaagse schrijvers. Hij won in 1998 de Nobelprijs voor de Literatuur.

José Saramago wordt geboren op 16 november 1922 als kind uit een daglonersgezin op het Portugese platteland, in het dorpje Azinhaga in de provincie Ribatejo. In de officiële registers staat hij echter op 18 november. Zijn ouders zijn Jose de Sousa en Maria de Piedade. 'Saramago' is de naam van een wild kruid, en tevens de roepnaam van zijn vader. Op de burgerlijke stand wwordt deze roepnaam per ongeluk aan zijn naam toegevoegd. José Saramago heet dus voluit José de Sousa Saramago.
Na twee jaar, in 1924 verhuist het straatarme gezin naar Lissabon, waar bijna heel zijn leven zich heeft afgespeeld. Saramago komt wel nog een aantal keren naar zijn geboortedorp terug. Vader begint bij de politie. Zijn twee jaar oudere broer Francisco sterft na twee maand.
Kort daarop moet José Saramago wegens geldgebrek het lyceum inwisselen voor de ambachtsschool, richting automechanica. Na een hele reeks betrekkingen, van autohersteller, slotenmaker en tekenaar tot ambtenaar bij de gezondheidsdienst, komt hij op een drukkerij en in de krantenwereld terecht. Al tijdens zijn studie mechanica is hij echter een fervent bezoeker van de openbare bibliotheek van Lissabon.
In 1944 huwt hij Ilda Reis. Saramago is dan ambtenaar bij de gezondheidsdienst. Hun enige kind, Violante, wordt in 1947 geboren. Dat jaar komt ook zijn eerste roman (Terra de Pecado - Het land van de zonde) uit. Hij schrijft nog een onafgewerkte roman, maar stopt met schrijven omdat hij volgens zichzelf 'niets behoorlijks meer te melden' heeft. Tot 1966 legt hij dan ook de pen neer.
In 1949 wordt Saramago om politieke redenen ontslagen. Eind de jaren vijftig begint hij bij een uitgeverij te werken, zodat hij de Portugese schrijverswereld leert kennen. Vanaf 1955 werkt hij deeltijds als vertaler. In 1966 verschijnt zijn eerste dichtbundel (Os Poemas Possveis), in 1970 zijn tweede (Provalmente Alegria). In 1967-68 werkt hij aanvullend als literatuurcriticus.
In 1969 sluit hij zich aan bij de illegale Communistische Partij van Portugal. Zijn ster rijst; hij wordt literair criticus en politiek commentator, lid van het bestuur van de zojuist opgerichte Portugese Schrijversbond en tenslotte adjunct-hoofdredacteur.
Na de scheiding van zijn vrouw in 1970 begint hij een relatie met de portugese schrijfster Isabel da Nóbrega, die tot 1986 zal duren.
In 1972 en 1973 is hij redacteur bij het dagblad Diário de Lisboa, waar hij als politiek comentator werkte en waar hij enige tijd het culturele supplement verzorgde. Hij behoorde tot de eerste Directie van de Portugese Schrijvers Vereniging. Gaandeweg begint hij zelf artikelen te schrijven, zichzelf aan cultuur bijbrengend wat hij aan scholing mist. Saramago wordt omstreden als gehard communist en genadeloos criticus, als zelfverklaard atheist en pessimist.
Na de Anjerrevolutie neigt Portugal korte tijd naar het Communisme. Van April tot November 1975 werkt Saramago, die het communistisch gedachtegoed steunt, als vice-hoofdredacteur bij de krant Dirio de Noticias. Na een machtswisseling verliest Saramago zijn job. Hij besluit zich op zijn 53ste aan de literatuur te wijden. Dat is een sprong in het diepe omdat hij al een tijd niet meer schrijft en weinig op zijn palmares heeft (een paar poëeziebundels, verzamelde journalistieke stukken en een roman)
Vijf jaar later, in 1980 krijgt hij succes in eigen land met zijn roman 'Opgestaan van de grond', over de mensonwaardige levensomstandighden van de Portugese landarbeiders. In 1981 breekt hij internationaal door met zijn roman Memoriaal van het klooster.
In 1988 huwt Saramago de Spaanse journaliste Pilar del Ro. Zij is tevens de vertaalster van een aantal van zijn boeken. Haar familie geeft Saramago's boeken uit.
In 1992 verlaat hij het land en gaat op het Spaanse Canarische eiland Lanzarote wonen. Zijn roman 'Evangelie volgens Jezus Christus' is door Portugese bisschoppen als godslasterlijk bestempeld en daarom door de minister van Cultuur geweigerd als kandidaat voor de Europese Aristeion-prijs. Op Lanzarote schrijft hij een reeks dagboeken en romans.
Op 8 oktober 1998 krijgt José Saramago de Nobelprijs voor Literatuur. Bij de Europese Verkiezingen heeft Saramago zich (op een onverkiesbare plaats) kandidaat gesteld voor de Communistische Partij Portugal.
Saramago houdt een aantal eredoktoraten aan de Universiteit van Turijn (Italië), Universiteit van Sevilla (Spanje), Universiteit van Manchester (Verenigd Koninkrijk) en Coimbra (Portugal).


http://nl.wikipedia.org/