Mander, Karel van: Joachim Patenier [Patinir] dinanti festő élete (Het leven van Ioachim Patenier, Schilder van Dinant in Hungarian)
Het leven van Ioachim Patenier, Schilder van Dinant (Dutch)De vermaerde heerlijcke stadt Antwerpen, door de Coopmanschap in voorspoet
wesende, heeft over al tot haer gewenct d'uytnemenste onser Consten, die veel
hun tot haer oock begeven hebben, om dat de Const geern is by den rijckdom.
Onder ander is ooc haer by gecomen desen Ioachim Patenier, gheboren
te Dinant. Hy is ghecomen in't Gildt, en edel Schilder gheselschap der stadt
Antwerpen, in't Iaer ons Heeren 1515. Hy hadde een seker eygen manier van te
maken Landtschappen, seer aerdich en suyver, de boomen soo wat ghetippelt, oock
daer in makende aerdige beeldekens, so dat zijn dingen wel begheert, vercocht,
en in verscheyden Landen ghevoert zijn. Hy hadde voor ghewoonte in al zijn Landtschappen
erghen te maken een Manneken zijn ghevoegh doende, waerom hy den kacker wiert
gheheeten: dit kackerken was t'somtijt te soecken, ghelijck het Wlken van Hendrick
met de Bles. Desen Patenier was een Mensch, die neffens zijn edel Const
was van een rouw leven, seer tot den dranck gheneghen, dat hy heel daghen sat
in de Herbergh, zijn ghewin overdadigh doorbrenghende, tot dat hy dan door noodt
ghedronghen hem tot de gheld-vruchtighe Pinceelen most begheven: by hem leerde
Frans Mostert, dien hy door korselheyt en dronckenschap dickwils ten
huys uyt jaeghde, soo dat hy veel by hem verdroegh, gheneghen zijnde om leeren.
Ten tijde doe Albert Durer t'Antwerpen was, hebbende groot behaghen
in de handelinghe van Patenier, conterfeytte hy hem op een Leye, oft misschien
een Tafelet, met een Coperen stift, seer uytnemende ghedaen. Van Patenier
sietmen by verscheyden liefhebbers seer fraey Landtschappen. Te Middelborgh
by Melchior Wijntgis, den Munt-meester van Zeelandt, zijn van hem dry
uytnemende stucken, het een wesende vol beeldekens, een bataillie, so wel en
suyver gheschildert, dat geen verlichterije soude vermoghen daer teghen te wedden.
Tot hem spreeckt den gheleerden Lampsonius, onder een Conterfeytsel,
dat den Hoornschen Cornelis Cort (dien hy Curtius noemt) nae
t'ghene Albert Durer dede, heeft seer constigh ghesneden, en seght
op deser meeninghe: Dat onder dees al t'saem niet een ghesien can wesen, Soo levend uytghdruckt zijn beeldt, ghedaent en wesen, Als dijn, o Ioachim, is hierom niet alleen, Dat ghy in Coper zijt van Curti handt ghesneen, De welcke handt niet vreest, dat ander haer sal trotsen: Maer om dat Durer sagh Landtschappen, hutten, rotsen, Van u gheschildert cloeck, verwondert zijnde seer, Met Coper stift op Ley u wesen track wel eer: Dees trecken volghde Cort, en heeft met dit te connen, Al ander niet alleen, maer hem self overwonnen
|
Joachim Patenier [Patinir] dinanti festő élete (Hungarian)Antwerpen, ez a kereskedelme által virágzó, híres, tekintélyes város mindenhonnan
magához csalogatta legkiválóbb művészeinket, akik nagy számban mentek is oda,
mivelhogy a művészet szívesen van ott, ahol gazdagságban élnek. Odament többek
közt ez a Joachim Patenier is, aki Dinantban született. Az antwerpeni céhnek
és nemes festőtársaságnak az Úr 1535. esztendejében lett a tagja. A maga módján
festett tájképeket, nagyon szépen és tisztán, a fákat valahogy pettyezve; csinos
kis alakokat is helyezett a tájakba, úgyhogy műveit külföldről is keresték megvételre.
Szokása volt a tájképeibe valahol egy kis emberkét belefesteni, aki a szükségét
végzi, amiért „a kakáló” nevet kapta. A kis kakálót sokszor úgy kellett megkeresni,
mint Hendrik met de Bles kis bagolymadarát. Ez a megnevezett Patenier nemcsak
művész volt, hanem vad és iszákos ember is, sokszor naphosszat a vendégfogadóban
ült, és minden pénzét elitta, mígnem a szükségtől szorongatva ismét visszatért
a „pénzcsináló” ecsethez. Egyik tanítványa volt Frans Mostaert, akit rosszkedvében
és részegségében gyakran az utcára kergetett, ezért Fransnak, aki szívesen tanulta
a mesterséget, sokat kellett kiállnia. Amikor Albrecht Dürer Antwerpenben járt,
sokat gyönyörködött Patenier művészetében, és réztűvel nagyon csinos portrét
csinált róla egy pala- vagy talán fémlemezre. Pateniernek nagyon szép tájképei
vannak a műgyűjtők tulajdonában. Middelburgben Melchior Wijntgis zeelandi pénzverőmester
házában van három kitűnő darabja, s ezek egyike, amely tele van apró alakokkal,
csatát ábrázol olyan jól és aprólékosan, hogy bármely miniatúrával felveszi
a versenyt. A Hoornból való Cornelis Cort (akit ő Curtiusnak nevez) Dürer után
nagyon ügyesen készített róla egy metszetet, ez alatt van a tudós Lampsoniusnak
a hozzá írt verse:
A néző mind között még csak egyet se lelhet De mert Dürer látott mezőket és sziklákat
|