Ez az oldal sütiket használ

A portál felületén sütiket (cookies) használ, vagyis a rendszer adatokat tárol az Ön böngészőjében. A sütik személyek azonosítására nem alkalmasak, szolgáltatásaink biztosításához szükségesek. Az oldal használatával Ön beleegyezik a sütik használatába.

Esterházy Péter: Armonía Celestial (172) (Harmonia Cælestis (172) Spanyol nyelven)

Esterházy Péter portréja

Harmonia Cælestis (172) (Magyar)

Hajnalban baromi dörömbölésre riadtunk.
Télen Papi hatkor kel, ő gyújt be a két vaskályhába (koksz és tojásbrikett), látjuk félálomban, ahogy kabát nélkül, fölhajtott gallérral, mintha könnyű tavasz volna, fejébe súlyos kucsma húzva, szájában lüktetőn parázsló cigarettával röpül át a szobán. (Nekünk is volt kucsmánk, az öcsémnek barna, puha bolyhos, szerette, az enyimet nem lehetett úgy fogdosni, meg nem is szerettem hordani, viszketett a fejem tőle.)
– Aludjatok, kutyák – murran oda, ha mocorgást észlel.
Sose csinálja meg előre, nem készíti be este a gyújtóst, reggel vagdossa föl. Nagy tudomány. Fél kézzel a tövénél fogja a baltát, farigcsál vele, mint egy bicskával. Mintha durva, meszes pemzlivel akvarellt kéne. Néhány hasítás után a fahasáb már nem áll meg magában, ekkor az ember ügyes, okos, mindentudó apácskája baljával kiegyensúlyozza a fát, hopp, elengedi, s abban a pillanatnyi örökkévalóságban csap oda csuklóból, apró lendületből, határozottan. Még később már nincsen kicsi örökkévalóság sem, vagy a bal kéz mutatóujja tartja ki a fát, ekkor még kisebb távról lehet lesújtani, vagy alulról markol a bal, ekkor szabadabb az ütés, vigyázni arra kell, hogy túl ne szaladjon a fejsze.
Mami fél hétkor kel (nyáron hatkor), mi meg hétkor, a készre, a melegre, a reggelire. Ha majd én apa leszek, én is fogok gyújtóst vágni, akkor amikor meg mindenki aluszik, szuszog a ház, én csinálom a meleget, nem is tudják, csak ott lesz egyszerre a meleg. (Néhány évre rá megjelent az előregyártott Tükeralágyújtós, aztán bevezették a gázt. Reggel meleg van.)
Mintha fejszével hasogatnák az ajtónkat.
– Kinyitni! Kinyitni!
Mintha hatalmas, gonosz angyalok akarnának belőlünk Tüker-alágyújtóst csinálni. Papi pizsamában botorkál kifelé, haja ezerfelé mered, reggel mindig ilyen, de mi csak vasárnap szoktuk látni, ma hétfő van (ein Struwelpeter, mondtuk később, no, no, mondta ő a későbbnél kicsit később), kétoldalt fölfelé áll, mintha szárnyak volnának, hátul az igazi összevissza, szalmakazal, párnazilált, elöl meg, ez a leghihetetlenebb, lóg bele a homlokába, mintha előre volna fésülve, hülyegyerek frizura vagy egy római császáré. Észreveszi, hogy figyeljük, megtorpan.
– Kinyitni vagy betörjük!
– Ne féljetek, kutyák!
– Nem félünk, édesapám! – kiáltjuk kórusban, mert hirtelen csak őt látjuk, ezt a muris, nevetséges, álmos római császárt a csúszkáló pizsamában, csak őt, semmi mást, mért félnénk akkor bármitől is. Harciasan meredünk rá, biztatón, ha mi nem félünk, ő se féljen! Ekkor, az egyre fenyegetőbb zaj közepette hozzánk lép (nincs a világon még egy ember, Mamit is beleértve, aki ezt meg merte, tudta volna tenni, aki tudott volna erre így időt teremteni, minden épeszű ember rohant volna az ajtóhoz), megérint minket, engem az orcámon, öcsémet a hajánál, majd számunkra váratlanul, röviden fölnevet.
– Ja, hogy nem is féltek?! Azért az is túlzás.
Mint a filmeken, úgy özönlenek be a katonák. Nyilván tanulhatták, miként kell a veszélyesen ellenséges gyerek- és hálószobákat elfoglalni, fürgén, gyakorlottan ugrálnak ide-oda, lapulnak a falhoz, fedezik az előretörőt. Nagy hatást tesz ránk, rám meg az öcsémre, tátott szájjal figyeljük ezt a trappot, így midőn végeztek a dolgukkal, és láthatóan vér s áldozat nélkül elfoglalták a lakásunkat és, másodpercek alatt!, maguk alá gyűrték az ellent, mi ketten tapsolni kezdünk, anyánk rögvest odalép, fázósan összehúzva magán a köpenyét, mintha elkapta volna a saját grabancát, fejünkre sóz.
– Csönd, te!
Papi az ajtó mellett áll, ilyennek még nem láttuk az arcát, sápadt, kimerült, esnek le róla a vonalak, mintha ott se volna, mintha csupán bérelné az arcát. A horti estében, az ámbiton, a királyi arca, az lehetett ilyen, de ez még annál is sötétebb, árnyékosabb. Ám ahogy az özönlést követően kidugja a fejét az ajtón, kikukucskál, az majdnem vidám, vagy ha rémült, akkor rémület egy vígjátékból.
A katonák után, mint aki lemaradt, elkésett, ügyetlen civil, szemüveges, szőke fiatalember lép be, olyan, akár egy tanár, csak kedvesebb, lágyabb. Még mindig a vígjátékból, megkocogtatja apám vállát, aki meg mindig hajol kifelé kémlelve.
– A ház körbe van fogva – mondja magyarázólag, mintha Papi ezt ellenőrizte volna vagy a menekülés lehetőségeit fürkészné. Apánk fölegyenesedik.
– Nagyon helyes – bólint –, csak így tovább. – Sokszor mondja ezt, valami viccnek a csattanója.
– Matikám, vigyázz magadra – suttogja Mami, de csak mi, Papi nem, halljuk ezt a szerelmi vallomást (és soha, se előtte, se utána, semelyikőjüktől nem hallottunk szerelmi vallomást).
A fiatalember megütközve, majd szánalommal néz apánkra, halkan mondja, nem hivatalosan:
– Ne tessék félni, nem kell félni, minden házat átvizsgálnak az orosz elvtársak. Ellenforradalmárokat keresnek a faluban.
– Nagyon helyes – bólogat ismét apám.
– Sto?, sto? – kapja föl a fejét az egyik orosz, ő a főnök, noha egyforma mind, s mind fiatal, de ez látszik rajta. Eddig kizárólag az egyenruháikat meg a fegyverüket vettük észre, az arcukat nem. Most öcsém döbbenten felsóhajt:
– Mami, ezek kínaiak.
– Sto?, sto? – fordul felénk a főnök.
Anyám rázza a fejét, nagyon rázza, abba se fogja tudni hagyni, hogy semmi, nincs semmi, senki nem mondott semmit, senki nem gondol semmit, mi nem vagyunk itt, mi sehol sem vagyunk, tessék csak nyugodtan dolgozni, tevékenykedni, körbenézni, mi addig becsukjuk a szemünket.
Ki kell szállnunk az ágyból, állunk anyánk, apánk mellett, mint a tornasorban. Az öcsém nem fél, de azért mondom neki, hogy ne féljen, mert szobában nem szokás kivégzést tartani.
– Sto?, sto?
Ezt már értem, válaszolok is, mondom, azt mondtam az öcsémnek, mert ő az öcsém, hogy ne féljen, mert olyan nincs, hogy szobakivégzés, és ránézek a szemüvegesre, hogy fordítsa, aki váratlanul valóban fordítani kezd. A főnök elneveti magát, majd mond valamit, ezt már nevetés nélkül.
– Van-e a házban elrejtett fegyver? – fordítja a fordítóm.
– Nincs – így apám azonnal.
– Van – így öcsém azonnal.
Ezt valamiért nem kell lefordítani, mindenki megérti, a katonák vezényszó nélkül ránk emelik fegyverüket. Lehetséges, hogy rosszul vagyok informálva, és mégis létezik szobakivégzés? Lehetséges, hogy kivégzőosztag bárhol fölállítható? A kínaiak láthatóan rettegnek az öcsémtől. Most csak édesapánk nem retteg, ő dühöng, mozog a pofacsont.
– Igyi szuda – szól komolyan a parancsnok.
Az igyi szudára Mami megborzong, és azonnal átölel minket. Most mi hárman félünk.
– Ne féljen, asszonyom, csupán rutinellenőrzés, nincs semmi probléma – mondta a tolmács. Hazudik. És ő is fél. Ez rendes tőle.
– Igyi szuda – ismétli meg a kínai.
– Nem! Sehová nem megy! – sikít föl anyám, pont a fülembe. Ölelget minket.
– Legalább ne fogják ránk a fegyvert – jegyzi meg Papi halkan. Ettől mindenki ideges lesz. Nekünk is mindig azt mondja, hogy ha nagyon muszáj, játszhatunk puskával, de ne fogjuk egymásra.
– Emberre az ember nem fog puskát. – Ez valahogy úgy hallatszott, mint egy illemtani előírás. Este fogat mosunk, napközben nem fogunk fegyvert emberre.
– És ha a böszörmények és/vagy a bergengócok megtámadják a hazát!? – szegezte a kérdést húgunk apánknak.
– Az más – válaszolta ő kedvetlenül.
Az öcsém szeret szerepelni, kibújik anyám hősies öleléséből, és elindul a kisszekrény felé, húgunk, az örök rebellis, teljes torokból rázendít, a parancsnok int, az egyik kínai, furcsa, lábujjhegyen követi a totyogó öcsémet, aki megáll a szekrény előtt.
– Itt van.
– Ki van itt? – kérdi idegesen a szemüveges.
– Kuss! – dörgi váratlanul a kínai, ezt már tudja magyarul. Öcsém megfordul, látom a szemén, hogy most már szegény retteg, aztán gyorsan lehajol, a katona velemozdul, és előhúzza az én dugóspuskámat. Az enyémet, a szemét. Ebben a pillanatban kap egy pofont a katonától, pofonnál kevesebbet, csak úgy odalegyint egyet, egy taslit. Amire a főnök nagyon szigorúan rászól. Ráordít. A tolmács föllélegez, majdnem kedélyesen fordul apánk felé.
– Az orosz elvtársak roppantul tisztelik a gyermekeket.
– Helyes – bólint apám. És örömmel látom, hogy ami az öcsémet illeti, van egy kicsi különvéleménye.
– Sto?, sto?
– Gyétyi!, gyétyi!
– Da, da.
Az oroszok: összejárkálják a házat, a kertet (később az egész országot). Egy szál kínai maradt a konyhában a biztonság végett. Anyánk etet minket, apánk nem eszik, a pöttyös teásbögrét szorongatja, áll a falnál. Mozog a pofacsont. Úgy áll ott, mint egy napközis. Mami megkínálja vajaskenyérrel a katonát.
– Vulevu egy kis hleb?
Kedves mozdulat, kásás, keserű hang. Mint akibe belecsíptek, fordul meg apánk.
– Eteti? Maga ezt itt eteti?
A kínai érti. Ezek egyre jobban beszélnek magyarul.
– Éhes – mondja anyánk továbbra is azon a fakó, elkeseredett hangon.
Ebben a pillanatban kintről géppisztolysorozat hallatszik. Az éhes kínaink azonnal ránk emeli a fegyvert, miközben meglepetten nézi a kenyeret anyám kezében, s a fegyverrel noszogat, hogy álljunk megint az ágyak elé. (Nem kínai, ázsiai, javított ki anyánk, de mi megnéztük a térképet, és Kína az Ázsia. Anyánk ezt fejcsóválva kénytelen volt elfogadni. Húgunk persze akadékoskodott, hogy Kína az Ázsia, de Ázsia az nem Kína. Marhaság. Nem marhaság, minden kínai ázsiai, de nem minden ázsiai kínai. Ezt nem értettük. Hát mindenki, aki most a szobában van, az ember, de nem minden ember van a szobában, például a Klotild néni, mert ő fönn van az emeleten, ezt se értitek? De, hazudtuk.)
Állunk az ágyak előtt.
Fogom az öcsém kezét, és fogadalmat teszek, hogy ezt soha nem fogom elfelejteni neki, ezt a meleg kis párnás kezecskét, amelyet odanyújtott nekem, hogy foghassam. A tolmács érkezik lihegve, valamit mond a katonának, az röhögni kezd, amúgy kedves fiú, aztán nekünk magyarázza, hogy nincsen semmi, csak a kecskét lőtték le tévedésből.
– Nagyon helyes, csak így tovább – bólint apám.
Érzem az öcsém kezét kicsúszni az enyémből.
– A Gézát?!
Számonkérő hangja elcsuklik. Apám kéjesen bólint, anyám megsimogatja az öcsém fejét, jól simogatható, nagy, kerek feje van, de ő kirántja magát, s leszegett fejjel, ahogy olykor Géza is, nekirontva felökleli a szemüvegest. A katona nem mozdul, nézi, röhög.
Néhány napja már Papi nem ment munkába, átbiciklizett Pomázra, aztán dolgavégezetlen vissza („gróf, szünetel a proletárdiktatúra”), én viszont mehettem iskolába. Megyek. A kertkapuban megállítanak a katonák. Magyarok. Mutassam a táskám. Mutatom, igyekszem nem szemtelenkedni, itt hamar kaphat az ember tévedésből egy pofont. Vagy mint szegény és nagyon büdös Géza, egy sorozatot. De azért mégis fölényeskedve mutogatom a könyveim, füzeteim.
– Ez mi? – kérdi a katona, aki még Papinál is magasabb, pedig az nem szokás, és akár egy vámos, gyanakodva kézbe veszi a papundekli egyesemet, a bíbor ötös egyesemet, a Klotild-változatot. Mintha minden rá volna írva arra a darab keménypapírra, elvörösödöm. A katona bizalmatlanul pillant alá, én tüstént magyarázni kezdek, hogy ez egy ötös, egy nagy ötös, mert három kis ötös az egy nagy ötös, és mivel nekem a három kis ötös…
– Álljál már le, kisöcsi. Nyugi. Nem bántom én az ötösödet. Nekem is van egy ekkora kölköm. Nédda – és fölemeli a papundeklit, mosolyog, mint egy Rodolfo, rajtam akarja jóvá tenni, amit a hülye fiacskája ellen vétett, s valóban, hogy nézzem csak meg, ez a legkevésbé sem ötös, hanem egyes, egy szálka, egy fa, egy karó (de tudod!), és akkor ő most ezt, mert egy katona bizonyos helyzetekben azt is megteheti, amit egy apa nem, akkor ő most ezt megsemmisíti, vagyis szétszakítja, íme.
– Jaj! – sikítok, eszembe jut az a sok aprómunka, ami kelletik egy csaláshoz, az elszánás, a figyelem, a lelemény, az összjáték, a szín, a kanyarok a kisollóval… Késő.
A katona és apa elunja, elun engem. De azért még leveteti a cipőmet, hogy mit viszek benne. Csak a lábamat találjuk. Int, tünés, majd utánam susogja:
– Kis fasz.
Ettől valamiért megijedek, futásnak eredek, lesek vissza, nem ér-e utol, nem ér-e utol a két szó; mintha kilőtt golyó elől futnék. Tehát vagy álmodom, vagy mindjárt meghalok.
Ez utóbbi következett be.


Armonía Celestial (172) (Spanyol)

Nos despertamos al alba por un ruido brutal: estaban aporreando la puerta como si fuera un tambor.
Durante el invierno, papi se levanta a las seis, enciende las dos estufas de hierro (con carbón de coque y carbón prensado en pastillas en forma de huevos); lo vemos medio dormidos, vuela por la habitación sin abrigo, con su gorro de piel en la cabeza, con el cuello levantado de la americana, como si fuera primavera, y con el cigarrillo encendido en la boca. (Nosotros también teníamos un gorro de piel cada uno: el de mi hermano era marrón y tan suave que le gustaba mucho; el mío no era tan agradable al tacto, no me gustaba llevarlo porque me picaba.)
– Seguid durmiendo, cachorros – nos dice si oye que nos movemos.
Nunca prepara nada la noche anterior, no pone ni el carbón ni la leña para encender las estufas, corta la leña por la mañana. Se trata de una ciencia complicada. Agarra el hacha con una mano, cerca de la hoja, y corta la leña como lo haría con una navaja. Como si pintara una acuarela utilizando una brocha de encalar. Tras unos cuantos cortes, el tronco ya no se mantiene en pie solo, y entonces mi papi, tan hábil y tan listo que lo sabe todo, pone el tronco en equilibrio con la mano izquierda, lo suelta y en el mismo instante eterno le da con el hacha, con un movimiento de la muñeca, un golpe seco y decidido. Más adelante, ya no existe ni siquiera el breve instante eterno, el dedo índice de la mano izquierda mantiene el tronco en pie, en ese caso se puede golpear con el hacha todavía desde más cerca, o bien la mano derecha aprieta el tronco en la parte inferior: en ese caso el golpe de hacha es más libre, es preciso tener cuidado de que el hacha no se deslice.
Mami se levanta a las seis y media (durante el verano a las seis), y nosotros a las siete, cuando ya hace calor y el desayuno está preparado. «El día en que yo sea padre, también cortaré la leña cuando todos estén durmiendo todavía, en silencio, encenderé las estufas, nadie sabrá cómo, la casa se llenará de repente de calor.» (Unos años más tarde empezaría a venderse el prende-fuego Tüker, y más adelante se instalaría la calefacción de gas. Por las mañanas la casa está caliente.)
Parecía que iban a tirar la puerta de la casa a hachazos.
– ¡Abran! ¡Abran inmediatamente!
Parecía que unos gigantescos ángeles malvados pretendían fabricar unos prende-fuegos Tüker con nosotros. Papi va a abrir en pijama, despeinado, por las mañanas siempre está despeinado, aunque nosotros sólo lo vemos los domingos, hoy es lunes («Ein Struwelpeter», decimos más tarde. «¡Vaya, vaya!», dice él todavía más tarde), tiene el pelo levantado por los dos lados, como si fueran dos alas, completamente revuelto por detrás, un montón de paja, como si se hubiese peleado con la almohada, y por delante – esto es lo más increíble – le cae sobre la frente, como si se hubiese peinado: parece un emperador romano o un niño idiota. Se da cuenta de que lo estamos observando, se detiene.
– ¡Abran o tiraremos la puerta!
– ¡No tengáis miedo, cachorros!
– ¡No tenemos miedo, querido padre! – le decimos, gritando a coro, porque de repente sólo lo vemos a él, a ese emperador romano chistoso, ridículo y soñoliento en pijama cuyo pantalón se le cae todo el rato, sólo a él, así que no debemos tener miedo de nada. Lo miramos con una expresión de estar preparados para la batalla, como para darle ánimos: ¡si nosotros no tenemos miedo, él todavía menos! En ese instante, mientras el ruido se vuelve cada vez más amenazador (nadie en el mundo, ni siquiera mami, se habría atrevido a hacerlo, habría podido hacerlo, encontrar tiempo para hacerlo, cualquiera en su sano juicio habría corrido a abrir la puerta), nos acaricia uno por uno, a mí en la cara, a mi hermano el cabello, y de repente, de manera totalmente inesperada para nosotros, se echa a reír y dice:
– ¡¿Así que no tenéis miedo?! Me parece una exageración.
Como en las películas, los soldados entran deprisa. Les habrán entrenado para ocupar una habitación con niños o un dormitorio con enemigos peligrosos, se mueven rápido, dando saltos previamente ensayados, se apoyan en la pared, cubren al que avanza. Nos impresionan muchísimo, a mí y a mi hermano, observamos la carga boquiabiertos, y cuando terminan su cometido, cuando ya han ocupado, visiblemente sin derramar una sola gota de sangre, nuestra casa, habiendo vencido al enemigo en cuestión de pocos minutos, nosotros dos empezamos a aplaudir, por lo que nuestra madre se acerca, ciñéndose la bata por el frío, como si se agarrara a sí misma por la solapa, y nos pega un cachete en la cabeza:
– ¡A callar!
Papi está de pie junto a la puerta, nunca le hemos visto ese rostro, está pálido, extenuado, su rostro parece caerse, corno si no fuera suyo, como si sólo lo hubiese alquilado. Durante las noches en el porche de Hort, su rostro regio debe de haber sido así, aunque ahora está todavía más oscuro, completamente ensombrecido. Sin embargo, su gesto tras la invasión, al sacar la cabeza para mirar afuera, ha sido casi alegre, o si ha delatado susto, se ha tratado de un susto propio de una comedia.
Detrás de los soldados aparece un hombre joven, vestido de paisano, como si se hubiera quedado atrás, como si hubiera llegado tarde, un hombre rubio, torpe, con gafas, parece un maestro, pero es más amable, más suave. Como parte de la comedia, le da unos golpecitos en el hombro a mi padre, que sigue mirando hacia afuera.
– La casa está rodeada – dice como explicación, como si papi hubiera estado tratando de verificar eso, o como si hubiese estado sopesando las posibilidades de fuga. Nuestro padre se endereza y dice, asintiendo con la cabeza:
– Muy bien. Así debe ser.
Lo dice varias veces, como si estuviera diciendo las últimas palabras de un chiste gracioso.
– ¡Cuídate, Mati mío! – le dice mami susurrando, pero papi no lo oye, sólo nosotros podemos escuchar esa confesión amorosa (nunca, ni antes, ni después, hemos oído ninguna confesión amorosa por parte de ninguno de los dos).
El joven mira a nuestro padre con sorpresa y con compasión y le dice en voz baja, olvidándose de emplear el tono oficial:
– No tenga usted miedo, no hay por qué tener miedo, los camaradas rusos están examinando todas las casas. Están buscando a contrarrevolucionarios en el pueblo.
– Muy bien – repite mi padre asintiendo con la cabeza.
– Shto? Shto? – pregunta, para saber qué está diciendo, uno de los rusos, el comandante: aunque son todos parecidos, todos muy jóvenes, se nota que él es el jefe. Hasta ahora, sólo hemos reparado en sus uniformes y en sus armas, pero en sus rostros no. Ahora, mi hermano dice con un suspiro, muy sorprendido:
– ¡Mami! ¡Son chinos!
– Shto? Shto? – vuelve a preguntar el jefe, volviéndose hacia nosotros.
Mi madre menea la cabeza, muy rápido y muy seguido como si no fuera a detenerse nunca, para decir que nada, que no ocurre nada, que nadie ha dicho nada, que nadie piensa nada, que nosotros no estamos presentes, que no estamos en ningún lugar, que sigan cumpliendo con su deber, haciendo lo que tienen que hacer, examinarlo todo, que nosotros cerraremos los ojos.
Nos obligan a salir de la cama, nos ponemos de pie, al lado de nuestros padres, como en fila india. Mi hermano no tiene miedo, pero yo le digo que no tenga miedo, pues las ejecuciones nunca se llevan a cabo dentro de una casa.
– Shto? Shto?
Como ya comprendo la pregunta, la respondo: le explico que acabo de decirle a mi hermano pequeño que no tenga miedo, que las ejecuciones nunca se llevan a cabo dentro de una casa, miro al joven de gafas para que traduzca, y él se pone a traducir inesperadamente. El jefe se echa a reír y luego dice algo, pero ya sin reír.
– ¿Hay armas escondidas en la casa? – traduce mi traductor.
– No – responde inmediatamente mi padre.
– Sí que hay – replica mi hermano.
Por alguna razón, esto último no hay que traducirlo, lo comprenden todos, los soldados nos apuntan con sus armas sin que nadie se lo ordene. ¿A lo mejor yo estoy mal informado, y sí que se pueden llevar a cabo ejecuciones dentro de una casa? ¿A lo mejor puede formarse un pelotón de fusilamiento en cualquier sitio? Es evidente que los chinos tienen pánico de mi hermano. Ahora nuestro padre es el único que no tiene pánico, está muy enfadado, se le mueve la mandíbula.
– Idi sudá – dice el comandante muy serio.
Con lo del «Ven aquí» mami se estremece y nos abraza de inmediato. Ahora tenemos miedo los tres.
– No tenga miedo, señora, se trata de un control rutinario, no hay ningún problema – dice el intérprete. Está mintiendo. También él tiene miedo. Miente por empatía.
– Idi sudá – repite el chino.
– ¡No! ¡No irá a ninguna parte! – protesta mi madre gritando, justo a mi oído. Nos abraza con más fuerza.
– Al menos podrían dejar de apuntarnos con las armas – dice papi en voz muy baja.
Estas palabras les ponen nerviosos. A nosotros suele decirnos que no juguemos con armas, pero que si es completamente inevitable, por lo menos no nos apuntemos. «Un hombre nunca debe apuntar a otro hombre con un arma», solía decirnos. Sonaba como un precepto. Por las noches nos lavaremos los dientes; durante el día no apuntaremos a nadie con un arma.
– ¿Y si los pechenegos y/o los tergiares atacan nuestra patria? – preguntó un día nuestra hermana.
– Eso es distinto – respondió nuestro padre con desgana.
A mi hermano le gusta ser el centro de atención, así que se escapa del abrazo heroico de mi madre, se va a la cómoda, mientras que nuestra hermana, la eterna rebelde, empieza a chillar a grito pelado, el comandante hace una señal, uno de los chinos sigue a mi hermano pequeño, sorprendentemente de puntillas, el niño se planta delante de la cómoda.
– Está aquí.
– ¿Quién está aquí? – pregunta el joven de gafas muy nervioso.
– ¡Cierra el pico! – grita el chino de repente: ya ha aprendido a decirlo en húngaro.
Mi hermano se da la vuelta, puedo leer en sus ojos que ahora está aterrado, se agacha con rapidez, el soldado también, y saca mi fusil de juguete. El mío, el muy canalla. En ese instante el soldado le da una bofetada, más bien un cachete. El jefe le reprende con severidad. Gritando. El intérprete suspira aliviado, se vuelve hacia nuestro padre con un gesto casi alegre y le dice:
– Los camaradas rusos sienten un profundo respeto por los niños.
– Muy bien – dice mi padre asintiendo con la cabeza. Constato con satisfacción que, con respecto a mi hermano, su opinión es ligeramente distinta.
– Shto? Shto?
– Diéti! Diéti!
– Da, da.
Los rusos siguen buscando por toda la casa, incluso por el jardín (más tarde por todo el país). En la cocina se ha quedado un chino solo como medida de seguridad. Nuestra madre nos da el desayuno, nuestro padre no come nada, está de pie junto a la pared, sostiene una taza pintada con lunares en la mano. Se le mueve la mandíbula. Parece un niño en el comedor del colegio. Mami ofrece una rebanada de pan con mantequilla al soldado.
– Voulez-vous un poco de khleb?
Su gesto es amable, su voz suena amarga. Nuestro padre se da la vuelta como si le hubiese picado una avispa.
– ¿Le da de comer? ¿Usted le da de comer a éste?
El chino le comprende. Esta gente habla cada vez mejor el húngaro.
– Es que tiene hambre – dice nuestra madre con el mismo tono de voz apagado, desesperado.
En ese momento llega de fuera el ruido de una ráfaga de metralleta. Nuestro chino hambriento nos apunta enseguida con el arma y, mientras observa con sorpresa la rebanada de pan en la mano de mi madre, nos indica, con el extremo de su fusil, que nos pongamos de nuevo al lado de las camas. («No era chino, era asiático», nos corrige más adelante nuestra madre, pero nosotros miramos el mapa y resulta que China está en Asia. Ella tiene que reconocerlo, aunque menea la cabeza. Nuestra hermana interviene en la discusión para decir que, claro, China está en Asia pero que Asia no está en China. «¡Qué tontería!» «¡No es ninguna tontería! Todos los chinos son asiáticos, pero no todos los asiáticos son chinos!», dice nuestro padre. No comprendemos. «Es lo mismo que: todos los que estamos en esta habitación somos seres humanos, pero no todos los seres humanos están en esta habitación, por ejemplo doña Klotild está arriba. ¿Lo entendéis?» «Claro que sí», mentimos.)
Estamos de pie delante de las camas.
Le cojo la mano a mi hermano, y juro no olvidarlo nunca, no olvidar nunca su pequeña mano suave y cálida que me ha tendido para que se la cogiera. Llega el intérprete corriendo, jadeando, le dice algo al soldado, éste empieza a reírse a carcajadas, visto así es un muchacho simpático, el joven de gafas nos explica que no pasa nada, que sólo han matado a la cabra, por pura equivocación.
– Muy bien. Así debe ser – dice mi padre asintiendo con la cabeza.
Noto que mi hermano retira su mano de la mía.– ¡¿A Géza?! – pregunta indignado.
Se le quiebra la voz. Mi padre asiente con delectación, mi madre acaricia la cabeza de mi hermano: tiene una cabeza grande y redonda, muy apropiada para recibir caricias, pero él se escapa y embiste al joven de gafas como solía hacer Géza. El soldado no se mueve, lo mira, se ríe a carcajadas.
Hace unos días que papi no trabaja, se va en bicicleta a Pomáz y vuelve sin haber hecho nada («Conde, la dictadura del proletariado hace una tregua»), pero yo sí puedo ir al colegio. Voy. En la puerta del jardín me detienen unos soldados. Son húngaros. Que les enseñe mi cartera. Se la enseño, intento no mostrarme insolente, sé que me puedo llevar una bofetada por error. O una ráfaga de metralleta, como la pobre y pestilente Géza. Sin embargo, no puedo evitar un aire de superioridad al sacar mis libros y cuadernos.
– ¿Qué es esto? – me pregunta uno de los soldados que es todavía más alto que papi, algo muy poco frecuente, al examinar, como un agente de aduanas, una de las cartulinas con un 1 color púrpura en la versión de doña Klotild. Me ruborizo, como si todo estuviera escrito en esa cartulina. El soldado me mira con suspicacia, y yo me pongo a explicarle de inmediato que en realidad se trata de un 5, un 5 grande, porque tres cincos pequeños hacen un 5 grande, y como yo tenía tres cincos pequeños…
– Basta ya, muchacho. Tranquilo. No le haré nada a tu cinco. Tengo un hijo de tu edad. Mira… – dice, y levanta la cartulina, sonríe como si fuera un prestidigitador, quiere remediar conmigo todo lo que ha hecho mal con su hijo, me dice que me fije bien, que no es un 5, que es un 1, la peor de las notas, un insuficiente («¡Lo sabes perfectamente!»), y dice que como un soldado puede permitirse algunas cosas que un padre no puede permitirse, él la hará desaparecer, la romperá, la hará añicos, sí.
– ¡Ay! – protesto yo gritando al recordar el trabajo que ha costado hacer la trampa: la decisión, la atención, el ingenio, la coordinación, el color, el manejo de las tijeras… Ya es tarde.
El soldado y padre está harto, está harto de mí. Hace que me quite los zapatos, para ver qué llevo dentro. Sólo encuentra mis pies. Me hace una señal para que me vaya, y después añade en un tono melifluo:
– Pequeño idiota.
Por alguna razón me asusto, salgo pitando y miro atrás de vez en cuando, para ver si las dos palabras me alcanzan o no, corro como si escapara de un disparo. O estoy soñando, o me voy a morir.
Lo último.



KiadóGalaxia Gutenberg, Círculo de Lectores
Az idézet forrásap. 764-772.

minimap